Op. Dr. Ali ÖRTEN

Gözün temel görevi görmedir. Yaklaşık 2 cm çapında bir pinpon topu büyüklüğündeki göz, on milyonlarla ifade edilen elektriksel bağlantılara sahiptir ve beyinle direkt bağlantısı olan bir organdır. Beyinde toplanan bilgilerin %80’i göze aittir. Bireyi hayata bağlayan ve bu sayede sosyal özellik kazandıran eşsiz bir penceredir. Göz kabaca üç ana katmandan oluşur. İçte hücresel tabaka ( retina, ağ tabaka ), ortada retinayı besleyen damarsal tabaka ( uvea ) ve dışta her iki tabakayı muhafaza eden koruyucu tabaka ( sklera ). Retinada bulunan görme hücrelerinin uzantıları, oluşturdukları görme sinirleri vasıtasıyla direkt beyine bağlanır. Gözün beyinde kendine özel bir görme merkezi vardır. Net bir görüntü oluşabilmesi için görme ekseninin saydam olması gereklidir. Görme ekseni üzerinde bulunan dokular kornea, lens ve vitre ( camsı cisim ) olup bu yolla gelen ışınlar retina merkezinde ( sarı noktada ) odaklaşır ve görme sinirleri vasıtasıyla görme merkezine ulaşırsa net bir görüntü ortaya çıkar. Sağlıklı bir göz için normal sınırlarda göz içi basıncı olması gerekir. Aksi halde göz balon gibi söner. Diğer yandan göz içi basıncı sürekli yüksek seyrederse göz sinirinin harabiyeti ortaya çıkar. Dıştan başlayan görme alanı daralması zamanla kişiyi körlüğe kadar götürür. Halk arasında en yaygın olarak bilineni glokomdur ( karasu hastalığı ). Glokom sinsi seyirlidir. Hasta farkına vardığında görme sinirindeki tahribat ilerlemiş olacaktır. Ne yazık ki bunun geriye dönüşü yoktur. Glokomlu hastaların ve yakınlarının rutin kontrolleri esastır. Glokom en yaygın körlük nedenidir. Bu nedenle 30 yaşın üzerindeki her bireyin en az yılda bir defa göz içi basıncını ölçtürmesi önerilmektedir. Bu da hem hastaya hem de doktora ciddi sorumluluk yüklemektedir. Bir bedende iki göz olmasına rağmen herhangi bir yöne bakıldığında tek görüntü elde edilir. Buna füzyon denir. Füzyon, görüntüye ve ortama derinlik kazandırır. Bunu elde etmek için her bir gözü hareket ettiren 6 kasın koordineli ( uyumlu ) çalışması gerekir. Aksi halde gözde değişik yönlere kaymalar olur. Bu durumda iki gözle tek görme kaybolacağı için ya her göz ayrı ayrı cisimlere odaklanarak çift görme gelişir ya da beyin daha net görüntü aldığı gözü koruyup diğer gözden gelen görüntüyü görmezden gelir. Böylece gözlerden birinde tembellik ortaya çıkar (ambliyopi ). Bu durum çocuklarda önemlidir. Zamanında ve uygun tedavi yapılırsa görme düzeltilebilir. Görüldüğü gibi görme çok denklemlidir. Her yaş ve her fert için önemlidir. Diğer hastalıklarda olduğu gibi gözde de zamanında müdahale hayati önem arz eder. Göz bir mucizedir. Gözünüzün olmadığını düşünün. Ya da en iyisi her iki gözünüzü 5 dakika süreyle kapatın; etrafınızda gelişen olaylara yoğunlaşın. Şimdi gözünüzün değerini daha iyi anlayacaksınız.